De verbouwing
Bij onverwachte problemen is het goed om te weten dat een probleem bestaat uit een onoplosbaar stuk, een oplosbaar stuk en breder vragen in relatie tot zingeving. Zomaar een voorbeeld: onoplosbaar is dat je een jaar ouder wordt, oplosbaar is bepalen of je het wilt vieren en zo ja hoe. Hoe je omgaat met het feit dat je ouder wordt, is een vraag op spiritueel niveau. Elke levensfase brengt zo zijn eigen vragen met zich mee. Als een probleem daadwerkelijk om een oplossing vraagt, is het handig je te concentreren op het oplosbare stuk.
Bij het bewerkstelligen van verandering is dit onderscheid eveneens zinvol. Verandering voor elkaar krijgen is immers richting geven aan een ongericht proces, waarbij onderweg de nodige problemen om een oplossing vragen. Anders gezegd: verantwoordelijkheid nemen, betekent adequaat antwoord geven op de vragen die de realiteit je stelt.
Zo kwam ik bij mijn garage in gesprek met een imposante man: kaal geschoren hoofd, fors postuur, tatoeages op beide armen en een voor mij onleesbare spreuk opdoemend uit zijn openstaande overhemd. Een man ook met een innemende glimlach. Autobeurten met in ons geval, zo bleek, altijd tegenvallende onverwacht opduikende gebreken scheppen een band. Auto’s kennen ook levensfases.
De man en ik, we kwamen in gesprek. Hij bleek werkzaam als manager in de zorg, waarbij hij verantwoordelijk was voor een categorie verstandelijk gehandicapten die regelmatig agressief gedrag vertonen. In een enkel geval komen dat soort cliënten in de publiciteit. Wie herinnert zich niet de ophef over een man in een instelling die vastgebonden zat aan een ketting. Hij vertelde me dat hem bij een bepaalde cliënt opviel, dat zijn begeleiders hem bij een agressieve bui verplaatsten naar een aangrenzende kamer. Een geheel lege kamer, waar niets viel te vernielen. De deur ging van het slot als hij was gekalmeerd. In gesprek met zijn begeleiders stelde hij hen voor om de deur open te laten. ‘Geen sprake van’, was hun reactie.
‘Tijdens vakanties in een huisje op de Veluwe is hij nooit agressief en wordt hij ook niet opgesloten’, hield hij hen voor.
‘Dan heeft hij het naar zijn zin’, kreeg hij te horen.
Het oplosbare stuk zat ‘m dus in de vraag hoe je het hem in de instelling naar zijn zin kon laten krijgen. De kamer is nu van het slot en gezellig ingericht met een biljart, een massagestoel en allerlei knuffels. Een van de medewerkers heeft onlangs zelfs voorgesteld om de wand die beide kamers scheidt, te verwijderen.
De man eindigde zijn verhaal met een uitspraak: Verbeelding toestaan is de vogels in je hoofd uit hun kooien laten en kijken hoe ze door het luchtruim vliegen.