De visboer en de ober
Op bezoek bij een opdrachtgever blader ik ter plekke door een boekje over werkplezier, met daarin een verhaal dat zo hier en daar opduikt. Misschien komt het je bekend voor. Een visboer heeft een bord boven zijn zaak waarop staat ‘Hier verse vis te koop.’ Een man in de winkel vraagt aan de visboer: ‘Waarom staat er eigenlijk HIER verse vis te koop? Iedereen snapt toch dat je het niet ergens anders verkoopt?’ De visboer begrijpt de man en de week erna verandert hij de tekst op het bord in ‘Verse vis te koop.’ Vervolgens vraagt een klant waarom er eigenlijk ‘Verse vis TE KOOP staat? ‘Iedereen begrijpt toch dat hij het niet weg geeft?’ Op het nieuwe bord komt dus ‘Verse vis’ te staan.’ Weer een klant komt nu met de vraag waarom er VERSE vis staat. ‘Rotte vis verkoop je toch niet, wel?’ Het volgende bord luidt ‘Vis.’ Tenslotte komt er een klant binnen die zich afvraagt waarom er eigenlijk een bord boven de zaak hangt. ‘Je ruikt buiten toch ook wel dat hier vis verkocht wordt?’
Wat is de moraal van het verhaal? Zijn sommige zaken zo vanzelfsprekend, dat je er geen woorden aan vuil hoeft te maken? Of is het juist andersom, blijf alert; zoals in het verhaal van de ober in een restaurant die door een vaste gast wordt geroepen. ‘Meneer, wat kan ik voor u doen?’ De vaste gast zegt: ‘Zou u mijn soep eens willen proeven?’ ‘Uw soep?’ vraagt de ober verbaasd, ‘er is toch niks mis met de soep?’ ‘Proeft u nou’, dringt de klant aan. ‘Maar meneer’, zegt de ober, ‘die soep smaakt al twintig jaar precies hetzelfde.’ ‘Toch moet u ‘m even proeven’, houdt de man aan. De ober haalt zijn schouders op en wil de lepel pakken, maar ziet dan dat die er niet ligt. ‘Dat bedoel ik nou’, zegt de klant.
Of staat het verse-vis-verhaal symbool voor omgaan met verandering? Bij uitstek in dit tijdsgewricht bruikbaar met crisis als het meest gebruikte woord.
Als er al zoiets bestaat als houvast in het leven, is dat waarschijnlijk niet te vinden in structuur en ordening. Het streven alleen al is vragen om moeilijkheden. Houvast is stilstand. Stilstand, kijk naar bloemen in een vaas, leidt tot ontbinding. Misschien is dit bij uitstek een tijd die vraagt om een tegenbeweging, om te voorkomen dat je je al te sterk op je eigen problemen fixeert. Zoals sommige mensen kippenvel krijgen van muziek, menigeen datzelfde ervaart bij het zien van een spannende voetbalwedstrijd en weer anderen bij een emotioneel gesprek dat precies gaat waarover het moet gaan, zo kun je ook bij het lezen van een boek ervaren dat je voor een moment opgetild wordt uit de waan van de dag. Zo schreef Sander Kollaard Uit het leven van een hond, een boek over levenslust:
‘Want zie je, Mia, het is niet eten en drinken dat ons in leven houdt, maar levenslust, de morele overtuiging dat het de moeite waard is, dat er waarheid en schoonheid ligt in het leven zelf, altijd en overal, maar dat het aan ons is om dat op te zoeken, te delven, als gelukszoekers, in de beste betekenis van dat woord…’
Misschien is het dat wat boeken, muziek, een favoriete serie, een wandeling in de natuur, een toneelstuk, fietsen, een film of welke sportieve of artistieke bezigheid dan ook ons bieden. Troost én afstand van de waan van de dag én (werk)plezier.