Denktanken
Bij tegenslag is het een kwestie van accepteren en tot je te nemen wat de stoïcijnen al vanaf 300 voor Christus ons leren: het grootste deel van wat we ervaren ligt buiten onze macht. Het enige wat we kunnen beïnvloeden is onze kijk op wat er met ons gebeurt. Denk hierbij aan de uitspraak: ‘Geef me kalmte om te accepteren wat ik niet kan veranderen. Geef me de moed om te doen wat ik wel kan veranderen. Geef met de wijsheid om tussen die beide een onderscheid te maken.’ Kortom, niet de dingen zelf maken ons mensen van streek, maar onze denkbeelden erover.
Stoïcijnen pleiten er eveneens voor om verwachtingen van gebeurtenissen in het leven te verlagen. Tel je zegeningen en wees dankbaar voor wat je wel hebt en laat je niet ontmoedigen door wat je niet hebt. Maak je vooral geen zorgen over hoe het anders had kunnen zijn.
Sinds premier Rutte zeven jaar geleden uitsprak dat visie is ‘als een olifant die het zicht belemmert’ lijkt het een lastige opgave voor politici om te bedenken hoe het juist wel anders kan. Het lijkt er eigenlijk op dat het juist andersom werkt. Er wordt via parlementaire enquêtes veel tijd besteed om terug te kijken en sorry te zeggen in plaats van zich te richten op toekomstig gewenst verleden: vanuit een visie op de toekomst terugkijken hoe je dat wat je wenst stapsgewijs kunt realiseren.
Laat ik dat illustreren aan de hand van een voorbeeld. Vorige week was ik tezamen met een filmploeg te gast bij oud-minister van Landbouw Cees Veerman. We maken opnamen voor een documentaire over hoe te komen tot een duurzaam voedselsysteem. We weten allemaal dat er op dit vlak veel gedoe is met ongeruste boeren. Om over omgekeerde vlaggen niet te spreken. Wat mij van Veerman aanspreekt is zijn pleidooi voor een commissie à la de Deltawerken, een zestal deskundigen die als denktank een visie ontvouwen op een toekomstbestendige landbouw in 2040. Vervolgens kan dat bediscussieerd worden en de uitkomst dient als leidraad die iedereen duidelijkheid verschaft: zo gaan we het doen.
Op meerdere vlakken is een dergelijke aanpak aan te bevelen. Als minister Hugo de Jonge in het programma Buitenhof aangeeft dat er 900.000 woningen moeten worden gebouwd om de woningnood op te lossen, ontbreekt een visie op de ruimtelijke ordening in Nederland. Voor je het weet krijgen we een uiterst rommelig landschap, hoewel dat symbolisch zou lijken op het versplinterde politieke landschap. Dat dan weer wel.